Yaz İshalleri

İshal tüm dünyada, özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemli bir sağlık problemidir. İshallere bağlı ölümler, dünyada enfeksiyonlara bağlı ölümlerin arasında ilk üç sıradadır. Bütün koruyucu önlemlere rağmen , ishale bağlı yılda 2 milyondan fazla ölüm meydana gelmektedir. Bunların çoğunluğu 5 yaş altıdır.

İshal, yirmi dört saatte üçten fazla sulu dışkılama veya anne sütü alan bebeklerde her zamankinden daha sık ve sulu dışkılamadır.

Akut ishale yol açan enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan birçok neden vardır. En basitinden yenilen kavun, incir gibi gıda, alınan alkol, aşırı yeme, kullanılan laksatif ilaçlar herhangi bir hastalık söz konusu olmadan ishalin nedeni olabilir.

İshaller özellikle yaz aylarında artar. Sebebi ise:
1. Etken mikroplar sıcaklarda daha hızlı çoğalır
2. Besinleri soğuk zincirinde tüketiciye ulaştırmak zorlaşır
3. Havuz ve denizlerde kontamine su yutulur
4. Sıcaklarda artan su tüketimine paralel olarak mikroplu sular daha fazla tüketilir.

İshal de dikkat edilmesi gerekenler :
1. Musluk suları ve menşei bilinmeyen sular tüketilmemelidir
2. İçerisine buz konulmuş içeceklerin de enfeksiyon kaynağı olabileceği unutulmamalıdır
3. Çiğ sebzelerle hazırlanmış salata ve meyvelerin tüketiminde dikkatli olunmalıdır
4. Kabuğu soyulabilen gıdalar soyularak, soyulamayanlar ise iyice yıkanarak yenmelidir
5. Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri tüketilmemelidir
6. Gıdaların üreticiden tüketiciye gerekli soğuk zincirinde ulaştırıldığından emin olunmalıdır
7. Kişisel hijyene dikkat edilmeli ve eller sık sık yıkanmalıdır
8- Mide asidinin ağız yoluyla alınan mikroplara karşı çok etkili bir savunma mekanizması olduğu hatırlanmalı ve mide asidi baskılayıcı ilaçlar gereksiz kullanılmamalıdır

Herhangi bir bakterinin yiyecek ve içecek üzerinde çoğalması sırasında açığa çıkan toksinin hazır alınması ile hastalık oluşursa kuluçka süresi kısa olup 8-14 saattir. Bulantı, kusmanın ön planda olduğu % 68 ishalin eşlik ettiği Stafilokok besin zehirlenmesinde ise 1-6 saattir. Buna karşılık besinle alınan bakteri barsak içinde çoğalıyor ve barsak duvarına invaze oluyorsa (Shigella, Salmonella türleri) veya barsakta çoğalırken saldığı toksinle hastalık yapıyorsa (V. Cholerae, enterotoksijenik E. Coli gibi) kuluçka süresi 16 saatten uzundur. (Tablo 1)

İshal tedavisi:
İshal ve kusma ile kaybedilen sıvı ve kan tuzları
(sodyum, potasyum, klorür vb.) yerine konulmalı ve ishal diyeti uygulanmalıdır. Eğer ishal 24 saatten uzun sürüyorsa, yüksek ateş veya şiddetli sıvı kaybı mevcutsa hastaneye baş vurup tıbbi yardım alınmalıdır, gerekirse damardan sıvı verilebilir

İshal diyeti:
İshali olan kişiler düzelene kadar yağsız ve posasız gıda almalıdır, çünkü yağlı ve liften zengin gıdalar bağırsakların daha fazla çalışmasına sebep olacaktır. Dolayısıyla salata, sebze, meyve, kuru yemiş, çikolata ve kızartmalar ishal düzelinceye kadar tüketilmemelidir. Yağsız makarna, haşlanmış patates ve patates püresi, pirinç pilavı, haşlanmış yağsız et ve tavuk, yağsız ızgara köfte yenilebilir. İshal ve kusma ile kaybedilen sıvıyı yerine koymak son derece önemlidir. Bu sebepten bol miktarda su ve sıvı gıdalar (çorba, komposto v.s.) tüketilmelidir.